Huỳnh Ái Tông: Văn Phụng

(1930-1999)

Nhạc sĩ Văn Phụng tên thật là Nguyễn Văn Phụng, sinh năm 1930 tại Hà Nội trong một gia đình bốn anh em mà ông là thứ hai. Học đàn dương cầm từ nhỏ, được sự chỉ dạy của hai giáo sư dương cầm là bà Perrier và bà Vượng, năm 1945 Văn Phụng đã đoạt giải nhất độc tấu dương cầm trong một cuộc tuyển lựa tại Nhà Hát lớn Hà Nội với nhạc phẩm "La Prière d’Une Vierge".

Thời đi học Văn Phụng là một học sinh xuất sắc, ông học tiểu học tại trường Louis Pasteur, trung học ở trường Albert Sarraut. Năm 16 tuổi, sau khi tốt nghiệp Tú tài, Văn Phụng theo học ngành Y vì ý muốn của cha ông. Nhưng chỉ được một năm Văn Phụng bỏ học để theo âm nhạc.

Năm 1946, trong một lần chạy loạn về Nam Định, Văn Phụng trú tại nhà thờ Tứ Trùng ở Chợ Cồn và ông gặp linh mục Mai Xuân Đình. Vị linh mục đã chỉ dạy cho ông về âm nhạc và giáo lý.

Năm 1948, Văn Phụng quay về Hà Nội. Theo lệnh tổng động viên, ông gia nhập Ban Quân nhạc Đệ tam tiểu đoàn danh dự. Chính ở đây, Văn Phụng đã quen với những người mà về sau cũng trở thành những nhạc sĩ nổi tiếng của miền Nam như Nhật Bằng, Đan Thọ, Nguyễn Hiền, Văn Khôi, Vũ Thành... Thời gian đó, ông được nhạc trưởng người Pháp gốc Đức tên Schmetzer chỉ dẫn cho về hòa âm.

Năm 1948 cũng là năm Văn Phụng sáng tác ca khúc đầu tay Ô mê ly trong một lần vui đùa ca hát cùng bạn bè trong ban Quân Nhạc. Ông thường trình diễn nhạc phẩm này tại những vũ trường ở Hà Nội. Bài hát đã được hoan nghênh đón nhận và kể từ đó tên tuổi Văn Phụng được giới yêu nhạc chú ý. Về sau Ô mê ly còn nổi tiếng cùng tiếng hát của ban Thăng Long với Thái Thanh, Phạm Đình Chương. Ca sĩ Ánh Tuyết cũng thường trình diễn nhạc phẩm này những năm thập niên 2000.

Năm 1954, Văn Phụng di cư vào miền Nam và trở thành Nhạc Trưởng của Đài Phát thanh Quân đội, thuộc Nha Chiến tranh Tâm lý Việt Nam Cộng hòa và phụ trách chương trình ca nhạc trên Đài Phát thanh Sài Gòn.

Khởi đầu cho sự nghiệp âm nhạc với Ô mê ly. Văn Phụng đã sáng tác hàng trăm ca khúc, trong số đó có rất nhiều nhạc phẩm đặc sắc như Trăng sơn cước, Yêu, Tôi đi giữa hoàng hôn, Suối tóc, Mưa, Tiếng dương cầm, Giấc mộng viễn du, Tình, Bức họa đồng quê...

Tuy được xem như là một trong số các nhạc sĩ theo trường phái nhạc cổ điển Tây Phương, Văn Phụng cũng viết những bản nhạc giá trị với âm hưởng dân ca như Trăng sáng vườn chè phổ thơ Nguyễn Bính, Các anh đi thơ Hoàng Trung Thông, Đêm buồn phổ ca dao, Nhớ bến Đà Giang... Ông còn hòa âm cho nhiều cuốn băng nổi tiếng và được xem như một trong những nhạc sĩ hòa âm xuất sắc nhất của Sài Gòn khi đó.

Năm 1978, gia đình Văn Phụng vượt biển đến một đảo ở Malaysia. Sau 5, 6 tháng ở đây gia đình ông đến định cư tại Fairfax, tiểu bang Virginia, cạnh Washington DC, Mỹ.

Ngày 17 tháng 12 năm 1999, Văn Phụng qua đời do tác hại của bệnh tiểu đường. Thọ 69 tuổi.

Trong bài: Văn Phụng, một đời cho âm nhạc. Thy Nga viết:

Văn Phụng để lại cho đời khoảng sáu mươi nhạc bản, từ những bài “Ô mê ly”, “Tiếng vọng chiều vàng”, “Trăng sơn cước” với các tiết tấu lạ tai vào thời đó, những ca khúc sống động vui tươi, các bài hát Xuân, các tình ca; đến các nhạc khúc mang âm điệu cổ điển Tây phương như “Tiếng dương cầm”, “Mưa trên phím ngà”, ... tới các bài chứa chất tình cảm quê hương như “Nhớ bến Đà giang”, “Trở về Huế”, “Ghé bến Saigon”, “Bức họa đồng quê”; các bài đậm tình dân tộc như “Trăng sáng vườn chè” phổ ý thơ Nguyễn Bính; và trong bối cảnh chiến tranh, có những bài “Các anh đi”, “Bóng người đi”, “Lời nhi nữ”, “Chung thủy”, “Nhắn người lạc lối”, ...

Ca khúc:

- Ave Maria
- Bên lưng đèo
- Bóng người đi (lời Hoài Linh)
- Bức họa đồng quê
- Các anh đi
- Chán nản
- Chung thủy
- Đêm buồn
- Dịu dàng
- Em mới biết yêu đã biết sầu
- Ghé bến Sài Gòn (lời Huyền Linh)
- Giã từ đêm mưa
- Giấc mộng viễn du
- Giang hồ
- Hát lên nào
- Hết đêm nay mai sẽ hay
- Hình ảnh một đêm trăng
- Hoài vọng
- Hôn nhau lần cuối
- Lãng tử
- Lối cũ
- Lời nhi nữ
- Mộng hải hồ
- Một lần cuối (thơ Nguyễn Bính)
- Mộng viễn du
- Mưa
- Mưa rơi thánh thót
- Mưa trên phím ngà
- Nhớ bến Đà Giang
- Nỗi buồn
- Ô! Mê ly (đồng tác giả với Văn Khôi)
- Sóng vàng trên vịnh Nha Trang (đồng tác giả với Văn Khôi)
- Suối tóc
- Sương thu
- Ta vui ca vang
- Thuyền xưa bến cũ
- Tiếng dương cầm
- Tiếng hát đường xa (lời Hoài Linh)
- Tiếng hát với cung đàn
- Tiếng vang trên đồi
- Tiếng vọng chiều vàng
- Tình
- Tôi đi giữa hoàng hôn
- Trăng gió ngoài khơi (đồng tác giả với Văn Khôi)
- Trăng sáng vườn chè (đồng tác giả với Ngọc Bích)- Trăng sơn cước (đồng tác giả với Văn Khôi)
- Trở về cố đô
- Trở về Huế
- Trong đêm vắng
- Viết trên tà áo Em
- Vó câu muôn dặm
- Vui bên ánh lửa
- Vui đời nghệ sĩ
- Xuân họp mặt
- Xuân miền Nam
- Xuân thôn giã
- Xuân về trên non sông Việt Nam
- Yêu

Tài liệu tham khảo:

- Văn Phụng Web: Wikipedia
- Thy Nga Văn Phụng, một đời cho âm nhạc. Web: rfa.org

Ca khúc Xuân họp mặt do các ca sĩ TT Thúy Nga Paris trình bày