Phan Nhân

(Tiếp theo Phạm Tuyên)

(1930-2015)

Nhạc sĩ Phan Nhân  tên thật là Liêu Nguyễn Phan Nhân, sinh ngày 15 tháng 5 năm 1930  tại làng Bình Đức, thị xã Long Xuyên, An Giang.

Ông tham gia quân đội từ những ngày đầu kháng chiến chống Pháp, hoạt động nhiều năm trong đoàn văn công giải phóng.

Sau Hiệp định Genève, ông chuyển từ quân đội sang văn công, tham gia công tác tại các đơn vị nghệ thuật: Đoàn Văn công Nam Bộ tập kết ra Bắc, Đoàn Văn công quân đội Nam Bộ. Trong chương trình giải trừ quân bị sau Hiệp định Geneve, Phan Nhân về làm ca sĩ của tốp nam Đài Tiếng nói Việt Nam cùng Trần Chung, Thế Song, Văn Dung... Làm ca sĩ mãi, ông cùng các bạn của tốp ca nam đã đi theo gương anh cả Trần Chung để biến mình thành nhạc sĩ.

Những ca khúc đầu tiên của Phan Nhân được thu thanh ở Đài Tiếng nói Việt Nam là những ca khúc thiếu nhi như Chú ếch con, Em là con gái mẹ Út Tịch. Trong Đoàn Ca Nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam và Ban Biên tập âm nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam từ năm 1959-1975. Thời gian nầy, Phan Nhân có đi tu nghiệp âm nhạc tại Hungari từ năm 1970-1972.

Sau ngày đất nước thống nhất, Phan Nhân về công tác tại phòng Văn Nghệ Đài Phát thanh Giải phóng rồi về Đài Tiếng nói Việt Nam II tại TP HCM cho đến khi nghỉ hưu.

Ông là tác giả của nhiều ca khúc cách mạng nổi tiếng như Hà Nội niềm tin và hy vọng, Tình ca đất nước, Cây đàn guitar của Victor Hara, Nhớ về Pắc Bó...

Phan Nhân còn là tác giả của nhiều ca khúc thiếu nhi được yêu thích như: Chú ếch con, Em là bông lúa Điện Biên, Hàng cây ơn Bác... 

Phan Nhân sẽ có tên trong danh sách các nhạc sỹ viết về Hà Nội hay nhất, với ca khúc để đời Hà Nội - Niềm tin và hy vọng, tác phẩm được ra đời trong bối cảnh Hà Nội bị ném bom dữ dội cuối năm 1972. Đây cũng là ca khúc được chọn làm giai điệu chính cho Lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội.

Có thể nói, niềm hạnh phúc lớn nhất đối với nhạc sĩ Phan Nhân là có được một người bạn đời - NSUT Phi Ðiểu, một giọng nữ Nam bộ ta thường được nghe thấy trong mục "Ðọc truyện đêm khuya" của Ðài tiếng nói Việt Nam, và Ðài tiếng nói nhân dân Tp. HCM, một giọng đọc đã từng làm say mê biết bao người hâm mộ. Bà là người phụ nữ biết hy sinh, biết tạo điều kiện thuận lợi cho Phan Nhân sáng tác, bởi bà hiểu biết và cảm thông đối với sự nghiệp sáng tác của ông. Hơn nữa đối với nhạc sĩ Phan Nhân, NSUT Phi Ðiểu còn là một người đồng chí, một đồng tác giả không cần đứng tên trong những tác phẩm của mình.

Ông được tặng nhiều giải thưởng Nhà nước cũng như Huân chương kháng chiến vì sự nghiệp văn học, nghệ thuật, âm nhạc.

Phan Nhân  nhập viện vào tháng 4 năm 1915 vì bị biến chứng của bệnh tim, phổi cùng nhiều căn bệnh tuổi già nên bác sĩ cho về từ ngày 20-6-2015, để tiếp tục chăm sóc tại nhà. Ông ra đi vào sáng ngày 29 tháng 6 năm 2015 tại nhà. Thọ 85 tuổi.

Nhạc sĩ Phan Nhân được quàn tại tư gia. Lễ viếng bắt đầu lúc 7h ngày 30/6 tại Nhà tang lễ TP HCM. Lễ động quan diễn ra vào sáng 2/7, sau đó ông được đưa đi hỏa táng tại Bình Hưng Hòa. Theo di nguyện của nhạc sĩ, tro cốt của ông đem về thờ tại chùa Hải Tuệ, quận 3, Tp. HCM.

Trong bài: Nhạc sĩ Phan Nhân qua đời: Gửi lại Hà Nội niềm hy vọng. Tác giả Nguyễn Thụy Kha viết:

Hồi ấy, bám trụ tại Đài Tiếng nói Việt Nam ở 58 Quán Sứ, Hà Nội, Phan Nhân vừa là người kẻ nhạc những ca khúc Phạm Tuyên viết về sự kiện này như “Hà Nội những đêm không ngủ”, “Hà Nội - Điện Biên Phủ” nhưng ông vẫn không quên ghi lại cảm xúc của mình về sự kiện ấn tượng ấy qua “Hà Nội niềm tin và hy vọng”. Ca khúc đã thấm vào những người lính Trường Sơn bởi câu: “Sáng soi bóng đêm Trường Sơn - lắng trong nước sông Cửu Long... - dệt nên tiếng ca - át tiếng bom rền”.

Ca khúc:

- Bài ca cho em
- Cây đàn guitar của Victor Hara
- Chú ếch con,
- Em là bông lúa Điện Biên
- Em ở nơi đâu
- Hà Nội niềm tin và hy vọng
- Hàng cây ơn Bác
- Nhớ về Pắc Bó
- Thành phố của tôi
- Tình ca đất nước
- Trên quê hương Minh Hải
- Vườn cây của Ba (phổ thơ Nguyễn Duy)
- Xa Hà Nội

Tài liệu tham khảo:

- Phan Nhân Web: Wikipedia
- Nguyễn Thụy Kha Nhạc sĩ Phan Nhân qua đời: Gửi lại Hà Nội niềm hy vọng. Web: nld.com.vn

Ca khúc Hà Nội niềm tin và hy vọng do NSND Trần Khánh trình bày

 https://www.youtube.com/watch?v=WavdcwwWY_o

(Xem tiếp Vũ Đức Nghiem)