Platon
tiếng Hy Lạp: Πλάτων có nghĩa là Vai
Rộng ( 427-347
BC),
là một nhà triết học Hy Lạp cổ đại, được xem là thiên tài
trên nhiều lĩnh vực, có nhiều người coi ông là triết gia vĩ đại nhất mọi thời
đại cùng với thầy
của ông là Socrates.
Platon (427-347 BC)
Cuộc đời.
Thời gian và nơi sinh của Platon thì không
được biết rõ nhưng chắc chắn một điều là ông sinh ra trong một gia đình quý tộc
và có ảnh hưởng. Theo nhiều nguồn tài liệu cổ, hầu hết các học giả hiện đại tin
rằng ông sinh ra ở Athen hoặc Aegina, nằm trên
đảo Saronic, trong vịnh Saronic cách Athens 27 cây số, trong khoảng năm 429
và 423 BC Cha ông là Ariston.
Theo truyền thống còn tranh cãi, như Diogenes
Laertius cho biết, Ariston có gốc gác
từ vua Athena, Codrus, và vua của Messenia, Melanthus. Mẹ của Platon là
Perictione, gia đình bà ta có quan hệ rộng rãi với những nhà làm luật Athen nổi
tiếng và nhà thơ trữ tình Solon. Perictione là chị của Charmides và là cháu gái
của Critias, cả hai nhân vật nổi tiếng của ba mươi bạo chúa cùng với sự sụp đổ
của Athen vào cuối chiến tranh Peloponnesian (404–403 BC). Ariston và
Perictione ngo ài Platon còn có ba người con khác, gồm hai
trai là Adeimantus và Glaucon, và một gái Potone, là mẹ của Speusippus, cháu
trai và là người kế nhiệm Platon đứng đầu học việc Triết học của ông. Theo sách
Cộng hòa của Platon,
Adeimantus và Glaucon là 2 anh trai vì họ lớn tuổi hơn Platon.
Triết học Platon
Platon là nhà triết học duy tâm khách quan. Điểm nổi bật trong
hệ thống triết học duy tâm của Platon là học thuyết về ý niệm. Trong học thuyết
này ông đưa ra hai quan niệm về thế giới các sự vật cảm biết và thế giới các ý
niệm. Trong đó thế giới các sự vật cảm biết là không chân thực, không đúng đắn
vì các sự vật không ngừng sinh ra và mất đi, thay đổi và vận động, không ổn
định, bền vững, hoàn thiện; còn thế giới ý niệm là thế giới phi cảm tính phi
vật thể, là thế giới đúng đắn, chân thực, các sự vật cảm biết chỉ là cái bóng
của ý niệm. Nhận thức của con người không phải là phản ánh các sự vật cảm biết
của thế giới khách quan mà là nhận thức về ý niệm. Thế giới ý niệm có trước thế
giới cảm biết, sinh ra thế giới cảm biết.
Từ quan niệm trên Platon đã đưa ra
khái niệm "tồn tại" và "không tồn tại". "Tồn tại"
theo ông là cái phi vật chất, cái nhận biết được bằng trí tuệ siêu tự nhiên là
cái có tính thứ nhất. Còn "không tồn tại" là vật chất, cái có tính
thứ hai so với cái tồn tại phi vật chất.
Về mặt nhận thức luận Platon cũng mang tính duy tâm. Theo ông
tri thức là cái có trước các sự vật chứ không phải là sự khái quát kinh nghiệm
trong quá trình nhận thức các sự vật đó. Nhận thức con người không phản ánh các
sự vật của thế giới khách quan mà chỉ là nhớ lại, hồi tưởng lại của linh hồn
những cái đã quên trong quá khứ.
Theo Platon tri thức được phân làm hai loại:
Tri thức hoàn toàn đúng đắn và tri thức mờ nhạt. Loại thứ nhất là tri thức ý
niệm có được nhờ hồi tưởng. Loại thứ hai là tri thức nhận được nhờ vào nhận
thức cảm tính, lẫn lộn đúng sai không có chân lý.
Về xã hội, Platon đưa ra quan niệm về nhà nước lý tưởng trong đó
sự tồn tại và phát triển của nhà nước lý tưởng dựa trên sự phát triển của sản
xuất vật chất, sự phân công hài hoà các ngành nghề và giải quyết các mâu thuẫn
xã hội.
Câu nói nổi tiếng
của Platon là: “Tự chinh phục mình là
chiến công vĩ đại nhất.”
Những môn đệ của Platon
Trong số những người môn đệ của ông, người
nổi tiếng nhất là Aristoteles. Ngoài
ra, sau này có Plotinus, một triết học gia người Ai Cập, mang tên La Mã, có thể
được coi là một triết gia Hy Lạp vĩ đại cuối cùng, cũng là một người chịu ảnh
hưởng của Platon. Tư tưởng của Plotinus phát triển khuynh hướng thần bí của
Platon, và sau đó được biết tới như học thuyết Tân Platon.
8664120219
No comments:
Post a Comment