Wednesday, June 15, 2016

Đoàn Chuẩn

(1924-2001)

Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn (15 tháng 6, 1924 – 15 tháng 11, 2001) là một nghệ sĩ biểu diễn ghi-ta Hawaii, song được biết đến nhiều hơn cả như một nhạc sĩ Việt Nam với số lượng sáng tác ít ỏi nhưng đều trở thành những giai điệu thuộc nằm lòng của nhiều thế hệ.

Sinh ra trong một gia đình tư sản nổi tiếng ở Hải Phòng, ông là con trai thứ 2 của nhà tư sản Đoàn Đức Ban (Vạn Vân) - chủ hãng nước mắm Vạn Vân nổi tiếng và lớn nhất trên toàn cõi Đông Dương trước Cách mạng tháng Tám (1945). Ông lớn lên ở Hà Nội và là nghệ sĩ chơi đàn ghi-ta Hawaii. Ông sáng tác ca khúc đầu tiên là Ánh trăng mùa thu vào năm 1947 tại làng Đống Năm, Đông Hưng, Thái Bình. Ca khúc này gắn với một kỷ niệm về làng Khuốc (đất Chèo).

Tất cả ca khúc của ông đều được ghi tên tác giả là "Đoàn Chuẩn-Từ Linh". Thực ra Từ Linh tên thật là Hà Đình Thâu - một nhiếp ảnh gia. Từ Linh sinh năm 1928 tại Hà Nội, quê gốc ở xã Giai Phạm, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên, sau 6 tháng nằm liệt giường, ông đã qua đời năm 1987, tại Hà Nội vì bệnh phổi. Từ Linh không trực tiếp tham gia sáng tác, nhưng Đoàn Chuẩn ghi tên chung hai người để tôn vinh người bạn tri âm của mình, tôn vinh tình bạn đã góp phần tạo cảm hứng nghệ thuật. Cái tên chung mà người nhạc sĩ này đã chọn để sử dụng vẫn là một ẩn số đối với công chúng.

Giai thoại về nhạc sĩ Đoàn Chuẩn, theo lời kể của con trai là Đoàn Đính, nổi tiếng về tính cách phong lưu và hào hoa có thể so sánh như công tử Bạc Liêu ở miền Nam Việt Nam thời bấy giờ.

Ông đã từng thuê rất nhiều ô để che nắng cho một trong hai chiếc Cadillac ở Việt Nam thời đó khi đi tắm biển ở Hải Phòng, diện tích ô che phủ bao nhiêu thì trả tiền bấy nhiêu. Cách ăn mặc của Đoàn Chuẩn cũng rất cầu kỳ: một ngày ông có thể thay vài bộ quần áo và hàng chục đôi giày; chỉ ăn tôm mới bắt 15 phút trước và đã được bóc nõn quấn mỡ kho.

Đoàn Chuẩn rất đa tình. Ông đã sáng tác tặng một người đẹp của miền Bắc lúc đó sáu bài hát trong khi với vợ mình, ông chỉ viết tặng bà vỏn vẹn hai bài. Thời trẻ, ông đã từng dành ba năm thuê người mỗi ngày mang một bông hồng đến tặng người con gái mà ông yêu.

Về sau, gia cảnh của nhà Đoàn Chuẩn có phần giảm sút nhưng ông vẫn sống rất vui vẻ và hạnh phúc bên vợ mình

Hiện đã xác định được tổng cộng là mười chín ca khúc của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn, trong đó các sáng tác của ông thường đề cập nhiều đến mùa thu. Tuy nhiên, ông tự nhận mình là "tay mơ" trong sáng tác nhạc và cả trong tình yêu. Có rất nhiều ca sĩ trình bày các sáng tác của Đoàn Chuẩn như Ngọc Bảo, Anh Ngọc, Ngọc Long, Mộc Lan, Thái Thanh, Lệ Thanh, Minh Hiếu, Lệ Thu, Khánh Ly, Mai Hương, Ánh Tuyết, Bằng Kiều, Tùng Dương...

Trong bài: Đoàn Chuẩn - nhạc sĩ của mùa thu, tác giả Kim Phượng viết:

Trong dòng nhạc trữ tình Việt Nam, những ca khúc viết về mùa thu được nhiều người biết đến nhất có lẽ là những tình khúc bất tử của nhạc sĩ Đoàn Chuẩn. Trải qua nhiều thế hệ và trong suốt những biến động thăng trầm của đất nước, những ca khúc của ông vẫn được lưu truyền một cách trân trọng. Trong 12 ca khúc phổ biến nhất của ông, có đến 9 bài được sáng tác trong không gian mùa thu, dường như mùa thu luôn ẩn hiện trong những ca khúc của Đoàn Chuẩn.

Đầu năm 2000, ông bị tai biến mạch máu não và hôn mê. Sau đó, ông tỉnh lại nhưng mất tiếng nói, chỉ có thể bút đàm cho đến lúc qua đời lúc 22 giờ, ngày 15 tháng 11 năm 2001, tại Hà Nội. Thọ 77 tuổi.

Ca khúc:

- Ánh trăng mùa thu (ca khúc đầu tiên, 1947)
- Tình nghệ sĩ (1948)
- Lá thư (1948)
- Đường về Việt Bắc (1949)
- Thu quyến rũ (1950)
- Chuyển bến (1951)
- Gửi gió cho mây ngàn bay (1952)
- Cánh hoa duyên kiếp (hay Dạ lan hương, 1953)
- Lá đổ muôn chiều (1954
- Tà áo xanh (hay Dang dở, 1954-1955)
- Chiếc lá cuối cùng (1955)
- Để có những chiều tắt nắng (1955)
- Một gói nho khô, một cánh pen-séc (1955)
- Vàng phai mấy lá (hay Vĩnh biệt, 1955)
- Gửi người em gái miền Nam (1956)
- Thuở trâm cài (bút danh Việt Tử; thập niên 1960)
- Khuôn mặt em (thơ Văn Cao, 1987)
- Đường thơm hoa sữa gọi (1988)
- Màu nắng có bao giờ phai đâu (ca khúc cuối cùng, 1989)
- Bài ca bị xé.
- Bên cầu.

Tài liệu tham khảo:

- Đoàn Chuẩn Web: Wikipedia
- Kim Phượng, Đoàn Chuẩn- nhạc sĩ…Web: gocnhosantruong.com

Ca khúc Thu Quyến rũ do ca sĩ Thu Phương trình bày