Trần Thiện Thanh

(Tiếp theo Nhật Ngân)

(1942-2005)

Ca nhạc sĩ Trần Thiện Thanh sinh năm 1942 tại Phan Thiết. Ông đến Sài Gòn năm 1958, sau khi học xong thì làm giáo viên trung học. Sau đó, ông tốt nghiệp trường Hạ sĩ quan năm 1965, phục vụ tại Cục Tâm lý chiến Bộ Tổng tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng Hòa cho đến cuối tháng tư năm 1975. Ông cũng làm việc tại Ðài Phát thanh và Truyền hình Quân Ðội, từng là Trưởng ban văn nghệ của đài và sau năm 1968 còn phụ trách thêm chương trình phóng sự chiến trường. Một số bút hiệu khác của ông là Anh Chương tên con trai ông, Trần Thiện Thanh Toàn em trai ông, đã tử trận, Thanh Trân Trần Thị. Ông còn là ca sĩ với nghệ danh Nhật Trường.

Đầu thập niên 1960, Nhật Trường lập ban Tứ Ca Nhật Trường gồm ông và 3 nữ ca sĩ: Như Thủy (em gái của ông), Vân Quỳnh và Diễm Chi ("nữ hoàng" của phong trào du ca chuyên hát nhạc Nguyễn Đức Quang, Ngô Mạnh Thu, Miên Đức Thắng, Bùi Công Thuấn). Ngoài ra, ông còn điều hành trung tâm phát hành nhạc và thu băng tên là "Tiếng Hát Đôi Mươi".

Trong những năm cuối thập niên 1960, Hùng Cường, Chế Linh và Nhật Trường thường mặc quân phục lên sân khấu để hát nhạc lính. Ông hoạt động rất nhiều với các đài phát thanh VTVN và đài Truyền hình Việt Nam thời đó. Trong các phim kịch với đề tài người lính, Nhật Trường hay diễn chung với Thanh Lan.

Đầu thập niên 1970, ông thực hiện một số nhạc cảnh về Đại úy Nguyễn Văn Đương trong đó ông đóng vai người lính còn Thanh Lan đóng vai người vợ hậu phương Nguyễn Thị Lệ. Đây là một tiết mục thu hút nhiều khán giả xem TV thời kì đó và loạt nhạc cảnh này đã được chuyển thành phim với tên Trên đỉnh mùa đông.

Sau 1975, ông nằm trong danh sách những nghệ sĩ bị Nhà nước CHXHCN Việt Nam cấm hoạt động. Năm 1984, Trần Thiện Thanh được phép hoạt động lại. Nhưng ông từ chối làm việc dưới chế độ mới mặc dù ông vẫn soạn nhạc.

Năm 1993, ông di cư sang Hoa Kỳ theo diện đoàn tụ gia đình, ODP. Sau một thời gian sống tại Mỹ thì ông kết hôn với nữ ca sĩ Mỹ Lan.

Tại Mỹ ông lập hãng đĩa riêng Nhật Trường Productions và đồng thời cộng tác với Trung tâm Asia, Trung tâm Làng Văn, Mây Productions, Hoàn Mỹ Productions...

Trần Thiện Thanh qua đời vào ngày 13 tháng 5 năm 2005 tại nhà riêng ở thành phố Westminster, Quận Cam do bệnh ung thư phổi. Thọ 63 tuổi.

Trên Blog Phạm Duy có bài: Nhớ về Trần Thiện Thanh của nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn:

Ngày trước, chúng ta có nhạc sĩ Lê Thương sở trường về "chuyện ca", nghĩa là dùng một bài hát để kể một câu chuyện, chẳng hạn "Bà Tư Bán Hàng" hoặc trường ca "Hòn Vọng Phu". Gần chúng ta hơn, Trần Thiện Thanh cũng có biệt tài về thể loại này: dùng một ca khúc ngắn ngủi mà kể được một câu chuyện minh bạch, không gò bó, không gượng ép, làm sống lại hình ảnh của những người lính trong cuộc chiến, như “Tình Thư Của Lính”,  “Người Ở Lại Charlie”, “Anh Không Chết Đâu Anh”, “Góa Phụ Ngây Thơ”, “Chân Trời Tím”, “Chiều Trên Phá Tam Giang”, “Lâu Đài Tình Ái”, “Bảy Ngày Đợi Mong”, “Tình Đầu Tình Cuối”, ....

Mãi mãi, người ta sẽ nhớ Trần Thiện Thanh là dòng nhạc tình ghi dấu tích của mùa chinh chiến.

Ca khúc:

- 16 trăng tròn
- Ai nói yêu em đêm nay (1968)
- Anh không chết đâu em (1971)
- Anh nhớ về thăm em
- Anh về (sáng tác với Tấn An)
- Anh về với em (1964)
- Bà mẹ Trị Thiên
- Bay lên cao
- Bảy ngày đợi mong (1964)
 -Bắc Đẩu (Trần Thiện Thanh Toàn)
- Biển mặn (1967)
- Biển sương mù (1971)
- Bóng nắng
- Cạn lời yêu dấu
- Chân trời tím (Anh Chương - Nguyễn Văn Hạnh, 1967)
- Chị Ba Hàng Xanh (1968)
- Chiếc áo bà ba
- Chiều mưa anh về (sáng tác với Thu An)
- Chiều trên phá Tam Giang (thơ Tô Thùy Yên)
- Cho anh xin số nhà
- Chênh vênh cầu khỉ (thơ Vũ Hối)
- Chủ Nhật này trẫm nhớ ái khanh không? (thơ Nhất Tuấn)
- Chuyện hẹn hò (Thanh Trân Trần Thị, 1971)
- Chuyện không ai cấm
- Chuyện lứa đôi (Thanh Trân Trần Thị, 1971)
- Chuyện một người đi
- Chuyện về anh
- Chuyện tình Mộng Thường (1972)
- Chuyện tình T.T.Kh
- Có phải là tình yêu
- Con đường buồn chung thân
- Dành cho em đó
- Dấu đạn thù trên tường vôi trắng (1968)
- Đám cưới đầu xuân
- Độc hành (thơ Trần Thiện Hiệp)
- Đôi ngã đôi ta (1964)
- Đôi tiếng tự do (sáng tác với Châu Kỳ)
- Đồn vắng chiều xuân (1964)
- Đời còn nhiều gian dối (1965)
- Đừng hỏi tại sao (1963)
- Gặp nhau làm ngơ (1974)
- Giấc ngủ trên đồi Xanh (Một người nằm xuống)
- Giận nhau
- Giây phút tạ từ
- Giây phút tái ngộ
- Giọt cà phê đầu năm
- Goá phụ ngây thơ (thơ Hà Huyền Chi)
- Gọi tên anh Gọi
- Hà Nội và tôi
- Hai sắc hoa Tigôn (Một mùa thu trước)
- Hàn Mặc Tử (1964)
- Hạnh phút nhỏ nhoi
- Hãy hứa yêu em
- Hãy trả lời em (Anh Chương)
- Hãy trả lời em đi anh (sáng tác với Nhật Bằng)
- Hiện diện của em (thơ Hữu Phương, 1965)
- Hoa chiều (Anh Chương, 1968)
- Hoa trinh nữ (1967)
- Không bao giờ ngăn cách (1964)
- Lâu đài tình ái (thơ Mai Trung Tĩnh, 1969)
- Lời cho người yêu nhỏ (1969)
- Lời tự tình mùa xuân
- Lộc non (thơ Nguyên Diệu)
- Màu mũ anh màu áo em (Trần Thiện Thanh Toàn)
- Một đời yêu anh (1965)
- Một lần bay thấp
- Một lần cuối
- Một ngày gần đây (1964)
- Một vì sao nhỏ
- Mùa đông Cali
- Mùa đông của anh (1970)
- Mùa xuân bàng hoàng (Trần Thiện Thanh Toàn)
- Mùa xuân lá khô (1970)
- Mưa Cali mưa Saigon
- Mỹ Lan, wò ái nì (viết lời Việt)
- Ngại ngùng
- Ngàn năm mây bay
- Ngày anh đi (1964)
- Ngày đầu một năm (Anh Chương, 1967)
- Ngày mai chị tôi đi lấy chồng
- Ngõ tối
- Người chết trở về
- Người bên lề cõi sống
- Người hát một mình
- Người lính không quân trang
- Người mẹ trồng rau
- Người xa người ^[6]
- Người ở lại Charlie (1972)
- Người yêu của lính (Anh Chương, 1965)
- Người yêu tôi khóc (1969)
- Nhớ
- Nỗi lòng Thanh Trúc (1964)
- Ở giữa muộn phiền
- Ó đen
- Phép nhiệm màu (1969)
- Phút giao mùa (Thanh Trân Trần Thị, 1968)
- Rồi đến rồi đi
- Rừng lá thấp (1968)
- Sàigòn gần xa? (thơ Vũ Hối)
- Sao anh không nói
- Sư đoàn 1 Bộ binh hành khúc
- Tạ từ trong đêm (1966)
- Tâm sự Mộng Cầm (1965)
- Tâm sự người lính trẻ (Anh Chương)
- Tết Cali Tết Saigòn
- Thạch Sanh (truyện ca)
- Thế kỷ tình yêu
- Tìm một vì sao nhỏ
- Tình có như không (Trần Thiện Thanh Toàn)
- Tình đầu tình cuối (Trần Thiện Thanh Toàn)
- Tình đau ngàn nỗi (tặng Kim Dung)
- Tình đẹp Hậu Giang (Áo thơm rơm)
- Tình hận người vượt biển
- Tình muộn
- Tình thư của lính (1968, Trần Thiện Thanh Tâm)
- Tình yêu, rừng già & chúng ta
- Tình yêu ngộ nghĩnh
- Tình yêu nhảy múa
- Tình yêu thứ nhất (1965)
- Trà hoa nữ
- Trái đắng (1968, Nhật Trường)
- Trại cấm
- Trần gian tội lỗi
- Trên đỉnh mùa đông (Trần Thiện Thanh Toàn)
- Trong lần tái ngộ
- Trời chưa muốn sáng (1970)
- Tôi và dĩ vãng
- Từ dạo xa em
- Từ đó em buồn (1964)
- Từ nửa vòng Trái Đất
- Tuyết trắng (1966, Anh Chương)
- Vĩnh biệt em
- Xin em đừng hỏi (sáng tác với Nhật Bằng và Đào Duy, 1965)
- Yêu (1964)
- Yêu người như thế đó (1971, thơ Phạm Lê Phan)

Tài liệu tham khảo:

- Trần Thiện Thanh Web: Wikipedia
- Nguyễn Ngọc Ngạn. Nhớ về Trần Thiện Thanh Blog: phamduy.com

Ca khuc Chiều trên phá Tam Giang do tác giả trình bày

 https://www.youtube.com/watch?v=O62rqLTC9Iw

(Xem tiếp Y Vũ)