Huỳnh Ái Tông: Trần Trịnh

(1937-2012)

Nhạc sĩ Trần Trịnh tên thật là Trần Văn Lượng sinh năm 1937 tại Thái Lan nhưng lớn lên ở Hà Nội. Năm 1946, ông theo gia đình vào Sài Gòn, theo học Trường Trung học Lasan Taberd. Thuở nhỏ ông rất ngưỡng mộ thầy dạy nhạc Rémi Trịnh Văn Phước nên ghép họ của mình với họ của thầy để tạo thành nghệ danh Trần Trịnh.

Năm 1951, lên 14 tuổi ông đã có ý tưởng sáng tác, nhưng chỉ viết nhạc và 3 năm sau mới hoàn tất phần lời bài Cung đàn muôn điệu được nhiều ca sĩ hát, và nhà xuất bản An Phú phát hành. Sau đó, bài Cung đàn muôn điệu còn được sử dụng làm nhạc chuyển mục trong một chương trình tân nhạc cùng với một sáng tác nữa của Trần Trịnh, là bài Chuyến xe về Nam.

Năm 1955, Trần Trịnh thi đậu bằng Tú Tài 2 Pháp, được gia đình gửi lên Đà Lạt, để vừa học vừa làm việc cho Nha Kiến Trúc Đà Lạt. Trần Trịnh thi hành nghĩa vụ quân sự năm 1957, khóa đầu tiên Ngô Đình Diệm tại Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung. Đánh dấu cho dịp này, Trần Trịnh sáng tác nhạc phẩm "Đôi Mươi", ca sĩ Anh Ngọc trình bầy lần đầu tiên.

Trần Trịnh phục vụ 2 tháng ở Liên Đoàn A, 2 tháng ở Liên Đoàn B, sau phục vụ trong Ban Văn Nghệ Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung cho đến ngày giải ngũ. Trong thời gian này, Trần Trịnh phổ nhạc bài thơ "Hai Sắc Hoa Ti-Gôn" của T.T.Kh. Đây, một nhạc phẩm rất ăn khách, ca sĩ Mai Ngọc Khánh hiện đang sống tại Little Sai Gòn là một trong những người đầu tiên hát bài này, sau Như Quỳnh đã trình bầy thành công.

Năm 1958, sau khi giã từ quân ngũ, nhạc sĩ Trần Trịnh trở lại, theo học hoàn toàn về nhạc với thầy Rémi. Buổi tối, ông đi biểu diễn piano tại các phòng trà và vũ trường. Ông cũng tình nguyện tham gia ban Văn Nghệ của Trung tâm Huấn luyện Quang Trung để có dịp ủy lạo binh sĩ. Tại đây, Trần Trịnh gặp nhạc sĩ Nhật Ngân tại ban Văn nghệ của Trung tâm Huấn luyện Quang Trung. Từ đó hai nhạc sĩ này - dưới cái tên ghép lại là Trịnh Lâm Ngân - Lâm là Lâm Đệ, tên con ông chủ hãng đĩa nhạc Asia thời đó, không phải là nhạc sĩ - họ đã sáng tác nhiều bài hát mang âm hưởng quê hương và đã có nhiều bài trở nên nổi tiếng. Cũng trong năm này, Trần Trịnh trở thành nhạc trưởng ban đại hòa tấu và hợp xướng Đống Đa trên đài truyền hình THVN.

Năm 1968, Trần Trịnh được gặp nhà thơ Hà Huyền Chi. Hà Huyền Chi đã nhận viết lời cho một nhạc phẩm của Trần Trịnh: Lệ đá. Bài hát tức khắc được mọi người yêu thích, và có số bản nhạc in phá kỷ lục. Đến năm 1971 thì đạo diễn Võ Doãn Châu lấy tên Lệ đá đặt cho cuốn phim ông thực hiện, trong đó nhạc nền là bài Lệ đá do Khánh Ly hát.

Người vợ đầu của ông là ca sĩ Mai Lệ Huyền, họ có với nhau một người con gái đặt tên Lệ Trinh, sinh năm 1965, hiện là một nữ ca sĩ ở Sài Gòn. Sau Trần Trịnh giới thiệu Mai Lệ Huyền đi hát ở các phòng trà và vũ trường mà Trần Trịnh cộng tác.

Sau hơn 10 năm sống bên nhau, Mai Lệ Huyền giã từ chồng con ra đi vào tháng 4.1975, trong khi Trần Trịnh không thể đi vì song thân đã cao tuổi. Hai người coi như xa nhau từ đấy. Hai năm sau khi rời khỏi Việt Nam, Mai Lệ Huyền viết thư về cho con gái, khuyên Trần Trịnh bước thêm một bước nữa, trong khi Mai Lệ Huyền cũng đi đến quyết định như vậy.

Năm 1977, Trần Trịnh lập gia đình lần thứ hai. Người vợ sau sinh được ba con trai. Nhưng không may người con đầu bị thiệt mạng trong một lần đi tắm sông với bạn bè. Người con thứ hai hiện phục vụ trong binh chủng hải quân Hoa Kỳ, có khả năng sử dụng kèn trumpet. Trong khi người con út cũng rất thích nhạc nhưng không có khuynh hướng đi theo con đường của thân sinh.

Tháng 10.1995 Trần Trịnh, vợ và hai con đi Hoa Kỳ theo diện Đoàn tụ gia đình - Orderly Departure Programm=ODP, do người chị ruột bảo lãnh. Tuy nhiên, chỉ sau ba tháng định cư ở San Francisco, Bắc California, Trần Trịnh quyết định đưa gia đình xuống Orange County, Nam California, vì ở đây có môi trường hoạt động âm nhạc, nhiều cơ hội phát triển hơn ở thành phố miền biển.

Ông được trung tâm Thúy Nga thực hiện chương trình Paris By Night 66 giới thiệu các tác phẩm nổi tiếng của ông, cùng với Nhật Ngân và Ngô Thụy Miên.

Về sau, Trần Trịnh chỉ tham gia "The Stars band" là ban nhạc do Bác sĩ Phạm Gia Cổn thành lập và làm trưởng ban, trình diễn trong những sinh hoạt có tính cách cộng đồng.

Trần Trịnh qua đời ngày 10-10-2012 tại California.Thọ 75 tuổi.

Trong bài: Còn đâu Trần Trịnh. Tác giả Nhật Thịnh viết:

Ngoài ra, một số nhạc phẩm lời Anh ngữ do Trần Trịnh sáng tác được HillTop Records giới thiệu vào các mainstream (dòng nhạc chính) nhạc Hoa Kỳ, nhờ đó được nổi tiếng. Trần Trịnh có bốn sáng tác được trung tâm nhạc của Hoa Kỳ HillTop Records chọn, đưa cho dàn nhạc và được ca sĩ của họ trình bày, thâu vào CD: đó là những bản "Crying Rocks" từ "Lệ Đá", "Forget Me Not" ("Một Đóa Bâng Khuâng Màu E Ấp" ) do Cody Lyons ca, phát hành rộng rãi khắp nơi. Bản "Forever Love" được thâu vào CD "The Best of HillTop" phát hành năm 2008, "The Stars Band" nhạc phẩm kỷ niệm về ban nhạc Trần Trịnh chơi keyboard, hòa âm, tới khi bị bệnh. Tuy không còn nhiều hứng thú trong việc sáng tác, nhưng gần đây Trần Trịnh đã bất chợt tìm lại được nguồn rung cảm khi thưởng thức lại bài thơ "La Dernière Feuille" (Chiếc lá cuối cùng) của nhà thơ người Pháp Théophile Gauthier từng học thời trung học, được người con nuôi Trần Trịnh tìm thấy. Liền sau đó, Trần Trịnh đã phổ nhạc bài thơ bất hủ trong đời này. Đối với Trần Trịnh,"Chiếc Lá Cuối Cùng" chính là nhạc phẩm cuối cùng trong cuộc đời sáng tác của Trần Trịnh, năm 2006. Nhưng dòng nhạc của riêng Trần Trịnh cũng như Trịnh Lâm Ngân mãi mãi được coi là một dòng nhạc đã có những đóng góp đáng kể cho nền tân nhạc Việt Nam. Đó chưa kể ngón đàn dương cầm của Trần Trịnh khó có thể phai mờ trong tâm hồn những ai quen thuộc của thời kỳ vàng son ở những phòng trà, vũ trường Sài Gòn cũ ngày nào đã xa mờ.

Ca khúc:

- Cơn giông
- Cung đàn muôn điệu
- Chiếc lá cuối cùng (phổ thơ bài "La Dernière Feuille" của Théophile Gauthier)
- Chuyến xe về Nam
- Đêm tuyệt vời
- Đêm vàng
- Đỉnh cao gió hú
- Độc huyền
- Đường mây
- Gãy cành thiên hương
- Hai sắc hoa Tigôn
- Hạnh phúc nơi nào
- Hoa nắng
- Khuôn mặt thứ hai của tình yêu
- Lệ đá (1968)
- Một đóa bâng khuâng màu e ấp
- Nhớ về một mùa xuân
- Tiếng đàn
- Tiếng hát nửa vời
- Trái sầu đầy
- For Little Band (nhạc hòa tấu)
- The Duo (nhạc hòa tấu)

Tài liệu tham khảo:

- Trần Trịnh Web: Wikipedia
- Nhật Thịnh Còn đâu Trần Trịnh. Web: vannghesi.net

Ca khúc Lệ đá do danh ca Khánh Ly & Lệ Thu trình bày