Thu Hồ

(Tiếp theo Nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương)

(1919-2000)

Nhạc sĩ Thu Hồ tên thật của ông là Hồ Thu, sinh ngày 14 tháng 10 năm 1919 tại làng Tân Mỹ, tỉnh Thừa Thiên. 

Năm 1936, khi còn học trung học Pellerin, nhạc sĩ Thu Hồ đã là ca sĩ và lần đầu tiên đi hát tại hội chợ Huế với bài "La chanson du gondolier". Sau đó, ông học nhạc lý với Trần Văn Lý (là trưởng ban nhạc hoàng gia Huế). Năm 1938, làm trưởng ga hỏa xa luân phiên rồi làm thư ký bút toán ngân hàng Đông Dương.

Năm 1943, lúc ông còn làm trưởng ga xe lửa ở Ga Dầu Giây, ông nhớ nhà, nhớ mẹ và viết bài Quê Mẹ, nhạc phẩm đầu tay của ông . Dù đó là bản nhạc đầu tiên nhưng đã được giới ngưỡng mộ đón nhận một cách nồng nhiệt và thực tế của sự tồn tại lâu dài và bền bĩ của bản nhạc này đã được chứng minh theo dòng dài thời gian với việc tái bản đến 18 lần, một kỷ lục chưa từng thấy, và đã có 12 trung tâm băng nhạc thu vào băng cassette và CD. 

Năm 1947, ca sĩ Thu Hồ gia nhập ban Thần Kinh Nhạc Đoàn khi ban này vừa mới ra đời với sự cộng tác của ban nhạc Trần văn Lý và các ca sĩ Minh Diệu, Minh Tần, Mộc Lan, Thu Thu, Kim Nguyên, Mạnh Phát, Vĩnh Lợi, Châu Kỳ, Tôn Thất Sở v.v... 

Năm 1948, Đài Phát Thanh Pháp Á ở đường De Lattre de Tassigny mở thêm mục Tân nhạc Việt Nam và nhạc sĩ Thu Hồ được đài mời cộng tác và nhờ Đài Pháp Á mà tên tuổi nhạc sĩ Thu Hồ được mọi người biết đến . Sau đó, Đài Phát Thanh Pháp Á được chuyển giao lại cho chính quyền Việt Nam để trở thành Đài Phát Thanh Saigon và nhạc sĩ Thu Hồ cũng nối tiếp công việc của mình ở Đài Phát Thanh Saigon rồi sau đó ông cũng cộng tác với Đài Quân Đội. Trong thời gian này, Thu Hồ có mặt ở nhiều nơi vì ngoài phạm vi ca nhạc sĩ, ông còn là một nhà soạn kịch nổi tiếng thời đó và đồng thời cũng là một diễn viên có hạng. Ông là diễn viên chính trong nhiều vở kịch do chính ông soạn như Hai chàng một áo và Thầy lang bất đắc dĩ. Về kịch ngắn và kịch dài, ông đã soạn hơn 100 vở mà một số lớn đã được ban Thẩm Thúy Hằng mua bản quyền để trình diễn trên Đài Truyền Hình Việt Nam VNTV.

Năm 1954, Thu Hồ gia nhập Quân đội và được trao giữ chức vụ Trưởng ban Tuyên truyền lưu động Đệ I Quân khu, đi khắp đó đây để ủy lạo binh sĩ. Trong dịp này ông có viết bài Khúc ca Đồng Tháp với phần lời ca của Trọng Danh. Năm 1957, ông gia nhập ban văn nghệ Vì Dân của Tổng Nha Cảnh Sát Quốc gia. Từ năm 1959 đến năm 1970, ông là giáo sư Âm nhạc các trường Trung học tư thục nổi tiếng ở Sài Gòn như Nguyễn Bá Tòng, Thánh Thomas, Thiên Phước, Nguyễn Trường Tộ... Nhạc sĩ Thu Hồ là một trong những nhạc sĩ Việt Nam đầu tiên được kết nạp thành viên của Hội nhạc sĩ quốc tế S.A.C.E.M có trụ sở tại Pháp. Về tôn giáo, ông là một con chiên ngoan đạo, từng là một thành viên trong ủy ban sáng lập giáo xứ Fatima - Bình Triệu nơi ông cư ngụ.

Một biệt tài khác nữa của nhạc sĩ Thu Hồ mà ít người biết đến là ông còn là một nhà thơ nổi danh. Năm 1965, ông đã xuất bản tập thơ đầu tay của ông mang tên Ánh Bình Minh, mang sắc thái Công giáo vì theo ông, thơ tình cảm yêu đương ca ngợi tình yêu đôi lứa đã có quá nhiều cho nên ông muốn dành riêng tập thơ này của ông để ca tụng đạo Thánh

Thu Hồ lập gia đình năm 25 tuổi và có 9 người con mà người con út là ca sĩ Mỹ Huyền. Vợ ông mất năm 1975.

Sau năm 1975, nhạc sĩ Thu Hồ còn kẹt lại Việt Nam cho đến năm 1990 mới được cô con gái là Mỹ Hà, cựu xướng ngôn viên Anh Ngữ Đài Phát Thanh Saigon và chồng là tài tử điện ảnh Trần Quang bảo lãnh sang Hoa Kỳ . Lúc ban đầu, ông cư ngụ tại San Diego, 2 năm sau ông dời về Santa Ana sống với cô con gái khác là ca sĩ Mỹ Huyền cho đến ngày ông qua đời.

Năm 1993, ông cùng với Đỗ Đức Hậu được Hội Thi sĩ Quốc tế (ISP) bầu là Đại sứ thi ca hòa bình trong Hội nghị Thơ Quốc tế họp tại thủ đô Washington. Đây là chức vụ cao quý nhất của Hội dành cho các thi sĩ ngoại quốc về tham dự Hội nghị. Hội này có hơn 100 ngàn nhà thơ đại diện cho Hoa Kỳ và 41 quốc gia trên toàn thế giới.

Ông mất ngày 19 tháng 5 năm 2000 tại thành phố Westminster, Nam California, hưởng thọ 81 tuổi.

Nhạc sĩ Lê Dinh viết trong bài Nhạc sĩ Thu Hồ…

Hơn nửa thế kỷ phục vụ cho nền tân nhạc Việt Nam, từ thuở phôi thai cho đến khi lớn mạnh như ngày hôm nay, nhạc sĩ Thu Hồ đã góp thật nhiều công sức để làm phong phú thêm bộ môn này . Ông mất đi, làng tân nhạc Việt Nam mất một cột trụ để giữ vững ngôi nhà tân nhạc Việt Nam .

Nhạc phẩm:

- Bên bờ sông Dịch (thơ Tố Như)
- Bến sang ngang
- Bức tranh quê
- Chiều Hương Giang
- Chiều quê
- Con sẽ về
- Cô gái sông Hương
- Cô nữ sinh Đồng Khánh
- Dân làng đi cấy
- Đoàn quân ra biên cương
- Đoàn trai Việt
- Gió đồng hương quê
- Hoa tàn
- Kẻ ở người đi
- Khúc ca thôn dã
- Khúc ca trên đường về
- Kiếp nghèo
- Mái tóc em gái Gia Long
- Mơ bóng chàng về
- Mùa gặt mới
- Mùa lúa chin
- Người ở kẻ đi
- Nhớ nhau
- Nếu anh là lính chiến
- Quê anh
- Quê mẹ
- Sầu ly biệt
- Sóc Trăng mến yêu
- Tà áo Trưng Vương
- Thuyền lạc hướng
- Tiếc thương mẹ Việt Nam
- Tiếng sáo chiều quê
- Tiếng vang miền Trung
- Tím cả rừng chiều
- Trăng huyền diệu
- Trăng Sài Gòn
- Vọng cô thôn
- Buồn không em (đồng tác giả với Lê Dinh)
- Cánh nhạn về (đồng tác giả với Mạnh Phát)
- Em gái bến Thanh Hà (đồng tác giả với Mạnh Phát)
- Khúc ca Đồng Tháp (lời Trọng Danh)
- Người ấy là em (đồng tác giả với Mạnh Phát)

Tác phẩm:

- Ánh bình minh (tập thơ)

Tài liệu tham khảo:

- Lê Dinh, Nhạc sĩ Thu Hồ … Web: dactrung.com 

Nhạc phẩm Quê Mẹ do Duy Khánh trình bày

https://www.youtube.com/watch?v=vlxlZ6XEbCo&list=RDvlxlZ6XEbCo#t=62

(Xem tiếp nhạc sĩ Dzoãn Mẫn)