Sỹ Đan

(Tiếp theo Việt Dzũng)

(1959-20  )

Nhạc sĩ Sỹ Đan tên thật là Nguyễn Sỹ Đan, sinh năm 1959 tại Sàigòn, thân phụ anh là giáo sư Đại học Văn khoa Sàigòn, Vạn Hạnh, nhà văn Nguyễn Sỹ Tế (1922-2005).

Thuở còn nhỏ, nhà có cây đàn dương cầm nhưng Sỹ Đan không hề đụng tới, đến năm 1969, thân phụ anh mới mời cô giáo về dạy đàn môn cổ điển. Lúc đầu Sỹ Đan muốn bỏ học đàn vì không thích nhưng thân phụ bắt phải tiếp tục, cho đến khi trải qua được năm đầu, chơi được vài bản nhạc nhuần nhuyễn thì Sỹ Đan cảm thấy yêu thích cây đàn Piano . Sau hai năm tập luyện, năm 1971 Sỹ Đan thi đậu vào trường Quốc Gia Âm Nhạc Sài Gòn lớp sơ cấp môn dương cầm, theo học cho đến 30 tháng 4 năm 1975 thì ngưng vì thân phụ của anh là nhà văn, cùng nhóm với Vũ Khắc Khoan, Doãn Quốc Sĩ, nên bị đi học tập cải tạo.

Đã nghe các anh chị trong nhà đàn loại nhạc trẻ và bị quyến rũ nhưng thân phụ của anh không thích loại nhạc này, trong những năm thân phụ bị đi học tập cải tạo, Sỹ Đan tự do với sở thích của mình, đi học thêm đàn Organ và những bản nhạc ngoại quốc từ băng đĩa, rồi thành lập ban nhạc trẻ từ các anh em trong gia đình để đi trình diễn ở các quán cà phê trong những năm 1978-1979.

Ban nhạc gia đình của Sỹ Đan tên là Bích Vân Thiên trình diễn ngay trong quán cà phê của nhà mình trong hẻm đường Cao Thắng, xế cửa rạp chiếu bóng Việt Long, được sáu tháng thì công an bắt đóng cửa.

Bước ngoặt đầu tiên trong cuộc đời ca nhạc của Sỹ Đan là anh chơi đàn một cách chuyên nghiệp cho đoàn cải lương Minh Tơ, lần đầu tiên tự mình kiếm tiền bằng khả năng văn nghệ. Được đi lưu diễn các tỉnh, anh hiểu thêm được hoàn cảnh quê hương và thấm thía cuộc đời của một nghệ sĩ.

Đầu thập niên 1980, ở Sài Gòn có phong trào ca nhạc trẻ, Sỹ Đan được mời chơi loại nhạc trẻ thường xuyên. Vài năm sau, nhạc trẻ bị cấm và phải chơi loại nhạc do nhà nước cho phép.

Bước ngoặt thứ hai, khoảng năm 1985, một đêm nọ, người ca sĩ trong ban nhạc nghỉ và ông chủ đề nghị Sỹ Đan thay thế, anh bắt đầu kiêm thêm nghề ca sĩ, lúc đó hát nhạc Mỹ nhưng cứ bảo là hát nhạc Liên Xô, Cuba và khán giả thì cũng tin vì đâu có ai rành rẽ và thắc mắc, miễn thưởng thức nhạc hay là được rồi. Giọng ca của anh được các giọng bè phụ họa của ban nhạc và nhạc đệm nên được tán thưởng.

Bước ngoặt thứ ba để Sỹ Đan đi vào sáng tác ca khúc là vào năm 1986 , anh làm việc cho đài truyền hình thành phố, có dịp học hỏi và nghiên cứu hòa âm cho các bài hát mới do các ca sĩ trình diễn. Ở đây anh gặp nhạc sĩ Y Vân và chính ông là người đã mở con đường đi vào hòa âm và sáng tác cho Sỹ Đan.

Bài hát sáng tác đầu tiên là Những vì sao đêm hè, chàng nhạc sĩ viết tặng cho người tình cũng là một nữ ca sĩ. Thời Sài Gòn thập niên 1980, tình yêu đôi lứa nhẹ nhàng và trong sáng. Có lần Sỹ Đan cùng người yêu đạp xe đến Hồ Con Rùa đường Duy Tân, gần Đại Học Luật Khoa Sài Gòn cũ, uống sinh tố, ngồi bên bờ hồ, ngắm sao trên trời, cùng ước mơ rồi đưa nhau về. Cảm xúc tình yêu nồng nàn ấy, Sỹ Đan cho ra đời ca khúc Những vì sao đêm hè gợi nhớ những ngày đã qua, gợi nhớ tình yêu ban đầu... và chính cô ca sĩ này là người hát giới thiệu đầu tiên đến với khán thính giả.

Ca khúc được giới trẻ đón nhận nồng nàn, nhưng những cán bộ văn hóa già lại phê bình rằng Sỹ Đan không có chí hướng và đường lối trong sáng tác. Nhưng anh tận dụng thể loại nhạc trẻ để viết thêm một số bản khác như  Bài ca màu xanh với lời bài hát " Xanh xanh như bài hát, dâng trong trái tim mình..."

Thập niên 90, phong trào ca nhạc cởi mở hơn và Sỹ Đan bắt đầu chơi nhạc hàng đêm ở vũ trường trong thành phố như Queen Bee, Majestic cho khách ngoại quốc và Việt kiều nghe. Đến năm 1992, anh bắt đầu nhận làm hòa âm cho các bài hát thu băng.

Một bước ngoặt thứ tư là Sỹ Đan theo gia đình qua Mỹ theo diện HO của thân phụ vào năm 1992, một thế giới âm nhạc mới mở ra làm anh bỡ ngỡ. Anh kể rằng mười mấy năm ca nhạc ở trong nước, Sỹ Đan không có cơ hội để nghe và chơi các bản "nhạc vàng" của Sài Gòn trước năm 1975.  Anh bắt đầu chơi nhạc ở vài vũ trường Quận Cam và hát.

Tiếp tục sáng tác ở Hoa Kỳ, Sỹ Đan viết các bản Câu Kinh Tình Yêu, Con Tim Mù Lòa....

Bước ngoặt thứ năm là vào năm 1996, Sỹ Đan được trung tâm Asia mời cộng tác, anh trình diễn ca khúc Con Tim Mù Lòa tự sáng tác và tên tuổi vang dội khắp hải ngoại. Và cũng từ lần này, người ta bắt đầu gọi anh là ca nhạc sĩ Sỹ Đan. Anh viết hòa âm cho trung tâm Asia, xuất hiện đều trên mỗi sản phẩm của trung tâm cho đến năm 2002. Từ thời điểm này Sỹ Đan cảm thấy sự nghiệp ca hát đã đầy đủ, nên anh chuyên về viết hòa âm, thỉnh thoảng mới hát đôi lần.

Các giải thi sáng tác do trung tâm Asia tổ chức, trong ban giám khảo có mặt của nhạc sĩ Sỹ Đan, anh cũng xuất hiện trong tiết mục bình luận về túc cầu và Một Thời Âm Nhạc trên đài SBTN.

Ước mơ và dự tính âm nhạc tương lai là cố gắng thực hiện một đĩa nhạc gồm các ca khúc sáng tác mới nhất của nhạc sĩ Sỹ Đan với những tiếng hát khác.

Qua Mỹ đã trên 20 năm, nhưng trong giấc mơ anh vẫn thường thấy ngôi nhà cũ và bằng hữu ở Việt Nam. Thời tuổi trẻ ở quê nhà vẫn là những kỷ niệm đẹp để khơi nguồn cảm hứng sáng tác.

Thy Nga trên đài Á Châu Tự Do, đã nói về nhạc sĩ Sỹ Đan:

Theo anh thì hòa âm là tô đẹp thêm lên giai điệu, làm cho bản nhạc nổi bật, và giọng hát liền lạc hơn. Sỹ Đan có đủ thẩm quyền để nói về lãnh vực ấy vì anh chuyên soạn hòa âm, và cũng có sáng tác một số nhạc phẩm. Có các bản, Sỹ Đan viết nhạc, đặt lời, hòa âm, và tự trình bày luôn nữa!

Ca khúc:

- Autumn Night
- Baby I Would
- Biết Không
- Câu Chuyện Giận Hờn
- Câu Kinh Tình Yêu
- Cơn Mưa Bất Chợt
- Con Tim Mù Lòa
- Đắm Say Cùng Chacha
- Đêm Trắng
- Định Nghĩa Tình Yêu
- Dòng Sông Huyền Thoại
- Đừng hỏi vì sao
- Giòng Sông Huyền Thoại
- Giọt Sầu Trong Mưa
- Hỏi Mưa
- Let's Party
- Lời Cuối Cho Nhau
- Lời Hứa Mong Manh
- Màu Xanh Tình Yêu
- Men Say Tình Ái
- Mộng Phù Du
- Một Tình Yêu Một Trái Tim
- Một Trái Tim Một Tình Yêu
- Muộn Màng
- Nếu Có Em
- Ngày Mưa Trong Đời
- Những Mảnh Vỡ Tình Yêu
- Niềm Cô Đơn Cuối Cùng
- Ta Mãi Bên Nhau
- Thiên Thần Tội Lỗi
- Tình Đầu
- Tình Yêu Mùa Xuân
- Tình Yêu Trái Đắng
- Tình Yêu và Trái Đắng
- Tóc Thề
- Vắng Xa
- Vùng Biển Vắng

Tài liệu tham khảo:

- Trần Chí Phúc. Ca nhạc sĩ Sỹ Đan: kỷ niệm tuổi trẻ là cảm hứng sáng tác. Web: sbtn.tv
- Thy Nga. Nhạc sĩ đa tài Sỹ Đan Web: rfa.org

 Ca khúc Câu kinh tình yêu do chính tác giả trình bày

 https://www.youtube.com/watch?v=wmA6n2wB3Co

(Xem tiếp Hoàng Thanh Tâm)