Thanh Sơn

(Tiếp theo Nguyễn Ánh 9)

(1940-2012)

Nhạc sĩ Thanh Sơn tên thật là Lê Văn Thiện sinh ngày 1 tháng 5 năm 1940 tại Trà Vinh, là con thứ mười trong một gia đình có 12 anh chị em.

Ông lớn lên ở Sóc Trăng, với một lòng ưa thích ca hát. Ông học nhạc từ hồi tiểu học với thầy Võ Đức Phấn, em ruột nhạc sĩ Võ Đức Thu. Gia đình ông bấy giờ có che giấu cán bộ Việt Minh, do đó bị ruồng bố gắt gao, ông phải rày đây mai đó.

Năm 1955, thầy Phấn mất, ông lên Sài Gòn học nhạc với Lê Thương và nuôi ước mơ trở thành ca sĩ. Tại thành phố này, ông đã làm nhiều công việc như làm thuê, ở mướn,..

Đến năm 1959, ông đăng ký tham dự cuộc tuyển lựa ca sĩ của Đài phát thanh Sài Gòn, và đoạt giải nhất. Ban giám khảo cuộc thi đó có những tên tuổi như: Dương Thiệu Tước, Võ Đức Thu, Thẩm Oánh, Nghiêm Phú Phi. Sau khi đoạt giải ông được mời đi hát trong ban “Tiếng tơ đồng” của Hoàng Trọng.

Trở thành ca sĩ, ông mày mò học sáng tác nhạc với cuốn Để sáng tác một ca khúc của Hoàng Thi Thơ. Những người giúp đỡ ông trong giai đoạn này có Hoàng Trọng, Nguyễn Hiền, Văn Phụng...

Ca khúc đầu tiên của ông là Tình học sinh, ra đời năm 1962, tuy nhiên chẳng được một ai lưu ý. Đến năm sau, Nỗi buồn hoa phượng ra đời, trở thành một trong những ca khúc nổi tiếng nhất viết về mùa hè thời đó. Tiếp theo là những ca khúc viết về đề tài học sinh: Ba tháng tạ từ, Màu áo hoa phượng, Lưu bút ngày xanh, Hạ buồn, Ve sầu mùa phượng.., ngoài ra còn có nhạc trữ tình: Nhật ký đời tôi, Trả lại thời gian, Mùa hoa anh đào..., những ca khúc này được nhiều tầng lớp khán giả đón nhận.

Năm 1963, ông bỏ hẳn nghề ca sĩ để chuyên tâm sáng tác. Từ 1973, nhạc của ông bắt đầu chuyển hướng sang đề tài quê hương.

Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, nhạc của ông bớt đi thiên hướng trữ tình. Bắt đầu từ thập niên 1990, những ca khúc mang âm hưởng dân ca của ông được đón nhận, gợi mở cho ông một hướng sáng tác mới đó là tiếp tục khai thác chất liệu dân ca Nam Bộ. Nhạc của ông lúc này chú trọng về ca từ, trong bài có nhiều âm sắc, phương ngữ đặc trưng Nam bộ. Nhiều bài hát trong giai đoạn này trở nên rất nổi tiếng như Hình bóng quê nhà, Hành trình trên đất phù sa, Bạc Liêu hoài cổ,...

Từ năm 2000 đến nay, ông làm phụ trách biên tập chương trình cho Trung tâm Băng nhạc Rạng Đông.

Năm 2007, kỷ niệm năm Thanh Sơn 69 tuổi, Nhà hát Tp. HCM tổ chức đêm nhạc mang tên ông.

Năm 2009, ông có bay sang Hoa Kỳ để thực hiện cuộc phỏng vấn với Thúy Nga Paris By Night.

Cho đến nay, qua nhiều giai đoạn, ông đã viết trên 500 bài hát với nhiều bài trở nên quen thuộc trong công chúng.

Năm 2011 ông bị tai biến mạch máu não khi đang tham gia cùng trung tâm Thúy Nga thực hiện cuốn Paris By Night 103 "Tình sử trong âm nhạc Việt Nam". Sau một thời gian điều trị ông qua đời lúc 14h 30' ngày 4 tháng 4 năm 2012 tại Tp. HCM. vì tuổi già sức yếu . Ông thọ 72 tuổi. Theo ý nguyện của nhạc sĩ Thanh Sơn lúc sinh thời, gia đình cùng thân bằng quyến thuộc đã đưa tiễn linh cữu của Ông về an táng tại đường nghệ sĩ của Hoa Viên Nghĩa Trang Bình Dương thuộc xã Chánh Phú Hòa huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương vào sáng ngày 09 tháng 04 năm 2012.

Phạm Thái Bình đã viết về nhạc sĩ Thanh Sơn trong bài: Xuân về, nhớ nhạc sĩ Thanh Sơn.

Nhạc sĩ Tiến Luân cảm nhận: “Những gì anh Thanh Sơn viết là đời sống thật bởi tuổi thơ của anh từng cấy lúa, tắm sông, hái dừa, chèo thuyền… Anh lại đi nhiều nơi nên đã thấy, đã hiểu và đã cảm được nhiều chứ không ngồi một chỗ tưởng tượng ra, cho nên các ca khúc do anh sáng tác không giả tạo, từ đó không dễ quên với nhiều người nghe. Bằng chứng là có những câu hát của anh như: “Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn”… hay “Nghe xuân sang thấy trong lòng thêm chứa chan… đã trở thành những thành ngữ trong cuộc sống”.

Ca khúc:

- Anh đường anh em đường em (viết với Thu Khanh)
- Áo mới Cà Mau
- Áo trắng Gò Công
-  Ba tháng tạ từBài ngợi ca quê hương
- Bạc Liêu hoài cổ
- Bài ca xuân
- Bên bờ suối vắng (viết với Ngọc Trung)
- Bội bạc
- Buồn như phượng
- Buồn từ dạo đó
- Buồn vào đêm (lời Hoài Linh)
- Cần Thơ
- Cây vông đồng
- Chạnh lòng
- Chiều mưa Kiên Giang
- Chiều mưa xứ dừa
- Chiều qua phố cũ
- Chuyến đò xưa
- Chỉ một đêm thôi
- Chiều trên vỉa hè
- Chúc xuân
- Chuyện đã rồi
- Chuyện tình hoa bướm
- Chuyện tình nàng Châu Long
- Chuyện tình quán bên hồ
- Cô giáo mới
- Cung buồn tháng hạ (viết với Hoàng Trang)
- Dối lòng
- Dư âm mùa xuân
- Dư âm ngày cũ (viết với Sơn Tuyền)
- Đã muộn rồi
- Đêm hẹn hò (viết với Lưu Hồng)
- Điệu Lâm Thôn Trà Vinh
- Đoản xuân ca
- Đoản ca cho mình
- Đọc tin trên báo (được tin Dzũng Chinh qua đời)
- Đời chỉ là bể dâu
- Đời hợp tan
- Đôi lời với Huế
- Em 16
- Em bỏ dòng song
- Em ơi đã lỡ làng rồi
- Em vẫn nhớ trường xưa
- Em về cây lúa trổ bông
- Em về qua bến Bắc
- Giã từ bạn thân
- Giấc mộng không thành
- Giòng suối xanh
- Giọt mưa gọi buồn
- Gót phiêu du
- Gởi cố nhân đôi lời
- Gợi nhớ quê hương
- Gửi một niềm thương
- Hạ buồn
- Hai người lính tâm sự (lời nhạc của bài Trả lại thời gian)
- Hành trình trên đất phù sa
- Hành trình trên quê hương
- Hát mừng xuân
- Hát nữa đi em
- Hát ru tình đời
- Hãy đến với tôi
- Hận tha la (ký tên Sơn Thảo)
- Hình bóng quê nhà
- Hoa tím người xưa
- Hoa tình tháng giêng
- Hồn quê
- Huế và nỗi nhớ
- Hương lúa Hậu Giang
- Hương tình cũ
- Hương tóc mạ non (viết để tặng vợ ông tên Hương)
- Khoảng cách
- Kỷ niệm ngày qua
- Lính tâm sự
- Lối cũ em về
- Lưu bút ngày xanh
- Màu áo hoa phượng
- Màu phượng úa
- Màu tím thủy chung
- Một mối sầu
- Một thuở đam mê
- Mùa hoa anh đào
- Mùa xuân bên nhau
- Mưa gió đường xa
- Mừng nắng xuân về (lời 2 của bài Nếu anh về bên em của Huỳnh Anh)
- Mười năm tái ngộ
- Ngày xuân tái ngộ
- Ngày phép của lính
- Ngày tôi về thăm Huế
- Ngày tựu trường
- Ngợi ca quê hương em
- Người lữ khách
- Người về trong mơ
- Nhật ký đời tôi (khác Tâm sự đời tôi của Thanh Hằng)
- Nhớ cố hương
- Như lục bình trôi (viết với Hàn Châu)
- Những ngày dấu yêu
- Những ngày qua
- Những ngày trên Đà Lạt
- Những vùng đất mang tên anh
- Nỗi buồn hoa phượng
- Nỗi buồn biệt ly
- Non nước hữu tình
- Nửa chừng xuân
- Nước mắt Mộng Cầm (ký tên Sơn Thảo)
- Pháo hồng ngày cưới
- Quê hương ba miền
- Rồi em cũng về
- Sau ba năm người về
- Số phận bẽ bang
- Sóc Sờ Bai Sóc Trăng
- Sớm nhớ chiều thương
- Tàn thu lá đổ
- Tàn xuân
- Tâm sự hai giờ gác
- Thăm những vùng địa sử
- Thầm lặng
- Thị trấn mù sương
- Thương ca mùa hạ (viết với Bảo Thu)
- Thương về cố đô
- Thưở còn đi học
- Thưở vào đời (ký tên Sơn Thảo)
- Tìm hoa bốn mùa
- Tình đêm phố cũ
- Tình đêm xứ lạnh
- Tình em Tháp Mười
- Tình học sinh
- Tình hững hờ
- Tình người lính cũ
- Tình người xa xứ
- Tình trăng lúa
- Tình yêu anh đào
- Trả lại thời gian
- Trái sầu (viết với Đắc Trưng)
- Trở lại thành phố sương mù
- Tuổi nhớ (viết với Đắc Trưng)
- Tưởng như Huế trong lòng (viết với Dzoãn Bình)
- Từ khi vắng anh (viết với Đắc Trưng)
- Vầng trán suy tư
- Ve sầu mùa phượng
- Việt Nam 30 năm (Tuổi Việt Nam chinh chiến)
- Xuân đẹp làm sao
- Xứ người nhớ quê
- Yêu cô gái Bạc Liêu
- Yêu dấu Hà Tiên
- Yêu tiếng hát ngày xưa

Tài liệu tham khảo:

- Thanh Sơn Web: Wikipedia
- Phạm Thái Bình, Xuân về, nhớ nhạc sĩ Thanh Sơn. Blog: vnc ạcand.com.vn

Ca khúc Nỗi buồn hoa phượng do danh ca Thanh Tuyền trình bày

 https://www.youtube.com/watch?v=iQtZFP2P6Wg

(Xem tiếp Nguyễn Thiện Đạo)