(Tiếp theo Lê Uyên Phương)

(1941-1997)

Nhạc sĩ Diệp Minh Tuyền sinh ngày 18 tháng 8 năm 1941 tại thành phố Mỹ Tho, lúc bấy giờ gọi là thị xã Mỹ Tho thuộc tỉnh Mỹ Tho, trong một gia đình trí thức yêu nước. Cha ông từng là thủ lĩnh của Thanh niên tỉnh Mỹ Tho thời kháng chiến chống Pháp. Năm 6 tuổi, Diệp Minh Tuyền theo cha mẹ tản cư lên Sài Gòn.

Mê nhạc từ nhỏ, ngày bé ông được mẹ dạy chơi đàn mandoline. Năm 1950, Diệp Minh Tuyền theo mẹ vào chiến khu Đồng Tháp Mười và đã tham gia biểu diễn trong các cuộc văn nghệ của đơn vị mẹ ông. Từ thời kỳ đó, ông bắt đầu ảnh hưởng bởi những ca khúc kháng chiến của các nhạc sĩ như Văn Cao, Lưu Hữu Phước...

Năm 1952, Diệp Minh Tuyền theo cha về Phân liên khu miền Tây ở rừng U Minh. Ông theo học tại trường tiểu học kháng chiến xã Biển Bạch và tham gia đội văn nghệ của nhà trường. Ông cũng tham gia phụ việc làm nhân viên ấn loát thuộc Phòng Chính trị Bộ tư lệnh miền Tây Nam bộ. Cũng ở đây, Diệp Minh Tuyền có được gặp gỡ nghệ sĩ Quốc Hương.

Năm 1954 Diệp Minh Tuyền tập kết ra Bắc. Ông học ở trường học sinh miền Nam và tham gia ban văn nghệ trường Học sinh miền Nam số 14, một ban văn nghệ khá nổi tiếng ở Hải Phòng. Thời gian này ông viết ca khúc đầu tay Em bé miền Nam, rồi tiếp theo đến Chiều Hạ Long.

Mặc dù dự định thi vào trường Âm nhạc Việt Nam, nhưng nghe lời của cha, năm 1961 ông thi vào Đại học Tổng hợp Văn. Ông tiếp tục chơi nhạc và làm thơ, năm 1962, bài thơ đầu tiên của ông được đăng trên số Xuân của báo Phụ nữ. Từ 1965 đến 1968, ông về làm việc ở tổ lý luận phê bình Viện Văn học Việt Nam. Thơ của ông được nhiều người phổ nhạc như bài Con đường có lá me bay, Mùa chim én bay được Hoàng Hiệp phổ nhạc, Màu cờ tôi yêu được Phạm Tuyên phổ nhạc... Ông đã xuất bản được sáu tập thơ.

Sau năm 1975, Diệp Minh Tuyền công tác tại Hội Văn học Nghệ thuật Tp. HCM. Năm 1978, ca khúc Tình biển của ông được nhiều người biết đến qua tiếng hát Nhã Phương. Khi chiến tranh Tây Nam bùng nổ năm 1979, Diệp Minh Tuyền viết Bài ca tạm biệt, tiếp theo Bài ca người lính, Nếu em là bờ xa, Bài ca thành phố ban chiều, Giã từ cành phượng vĩ... Và đặc biệt là Hát mãi khúc quân hành được giải Nhất cuộc thi viết về lực lượng vũ trang năm 1984.

Khoảng cuối thập niên 1990, ca khúc Tình cờ của ông được giới trẻ yêu thích qua tiếng hát ca sĩ Phương Thanh.

Diệp Minh Tuyền từng giữ chức Phó Tổng thư ký Hội Âm nhạc Tp. HCM. kiêm Tổng biên tập Tạp chí Sóng nhạc. Ông còn là hội viên Hội nhà Văn Việt Nam, Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn HCM. Ông còn được nhiều giải thưởng âm nhạc của thành phố Hồ Chí Minh và là tác giả nhiều bài phê bình âm nhạc, văn hoá.

Ông mất ngày 21 tháng 11 năm 1997 tại Tp. HCM. do bị tai biến mạch máu não. Thọ 56 tuổi.

Thanh Thảo trên trang Web Người Lao Động có bài viết Nhớ anh Diệp Minh Tuyền, có đoạn như sau:

Từ trước đó, Diệp Minh Tuyền đã có thơ in nhiều ở các báo miền Bắc và có thơ phổ nhạc (Lưu Hữu Phước phổ nhạc). Anh Tuyền cũng có cả ca khúc do chính anh sáng tác và đã phát nhiều lần trên sóng Đài Phát thanh Giải phóng, Đài Tiếng nói Việt Nam. Những nhà thơ kiêm nhạc sĩ như thế ở nước ta không có nhiều và điều lạ là tuy “đăng ký thương hiệu” là nhà thơ nhưng những ca khúc của họ lại rất phổ biến và được người nghe hâm mộ. Sau giải phóng, người ta hay nói ở Việt Nam có 5 nhà thơ - nhạc sĩ, trong đó Diệp Minh Tuyền là 1 (4 người kia là Văn Cao, Nguyễn Đình Thi, Nguyễn Trọng Tạo và Nguyễn Thụy Kha) và họ đều là những nhà thơ danh giá có những ca khúc nổi tiếng, thậm chí nổi tiếng hơn cả thơ của họ. Có lẽ do đặc trưng dễ lan truyền dễ phổ biến của âm nhạc so với thơ, chứ cả 5 nhà thơ ấy đều có những bài thơ vượt thời gian.

Ca khúc:

- Bài Ca Người Lính
- Bài ca tạm biệt
- Con đường có lá me bay
- Giã Từ Cành Phượng Vĩ
- Hát mãi khúc quân hành
- Không dám đâu (Hổng dám đâu)
- Mùa chim én bay
- Tình cờ
- Vòm Trời Lá Me

Tác phẩm:

- Mùa nước nổi (thơ, Giải phóng, 1972)
- Đêm châu Thổ (thơ, Văn học Giải phóng, 1976)
- Ngây thơ (thơ,1979)
- 6 bài hát Diệp Minh Tuyền (nhạc, Văn nghệ Tp. HCM, 1986)
- Con đường có lá me bay (thơ, Văn nghệ Tp. HCM, 1987)
- Cánh hoa lưu ly (nhạc, Văn nghệ Tp. HCM, 1993)
- 11 ca khúc Diệp Minh Tuyền (nhạc, Dihavina, 1996)
- Hòa âm đỏ (thơ, Văn học, 1998)

Tài liệu tham khảo:

- Diệp Minh Tuyền Web: Wikipedia
- Thanh Thảo. Nhớ anh Diệp Minh Tuyền Web: nld.com.vn

Ca khúc Tình cờ do ca sĩ Phương Thanh trình bày