Hôm nay ngày giỗ cha tôi

71 năm trước, hôm nay vào khoảng 5 giờ chiều, sau khi tôi đứng lại để chào hạ kỳ của đơn vị đào tạo sĩ quan của quân đội Lâm Thành Nguyên bên kia song thì em gái tôi hớt ha hớt hải đi đến gần nói:

- Anh về gấp để tìm Chín vì cha đang bị thổ huyết.

Nghe xong, tôi tức tốc vội đi nhanh về nhà, chưa kịp vào nhà thì bác Bảy bên cạnh nhà, nhấc chiếc xe đạp Saint Étienne của cha tôi, đưa cho tôi tại cầu thang trước hang ba nhà và nói:

- Chạy đi kiếm chú Chín, báo chú Ba bị thổ huyết, đến ngay chích thuốc cầm máu !

Tôi vội đỡ lấy chiếc xe, đặt xuống đất rồi phóng lên chạy ngay đến nhà chú tôi, gặp thím Chín, thím ấy cho biết chú tôi như hang ngày đã đi chích thuốc xóm trên chợ, thế là tôi quay xe chạy ngược về ngang nhà rồi chạy luôn phía trên chừng gần một cây số thì gặp chú tôi trên đường về, tôi ngay khi chú và tôi chạy đối mặt nhau:

- Chín về ngay. Cha tôi bị thổ huyết !

Nói xong tôi mới để ý cảm thấy xe mình nặng quá và nó không có được êm, nhìn kỷ mới thấy bánh xe trước đã xẹp lốp từ lúc nào, nhưng tôi cùng quay đầu xe và chạy theo chú tôi trở về.

Khi về vào đến nhà, thấy nhà có đông người, cha tôi được đặt nằm trên bộ ngựa gõ phía trên, chú tôi vừa chích xong mũi thuốc, chú ấy khóc và nói:

-         -  Ảnh đã chết rồi !

Lúc ấy trong nhà có má tôi, cô tôi, em gái và tôi là những người thân thiết của cha tôi đều òa lên khóc.

Cạnh nhà tôi phía trên có Bác Bảy, Bác Hai là 2 anh em ruột, bà con đầu ông cố với cha tôi, kế đó có nhà bà Sáu là em ruột của bà nội tôi, trong nhà ngoài bà còn có ông Sáu, con bà có chú Bảy và chú Chín, cạnh đó phía trên có con gái bà Sáu là cô Sáu và dượng Sáu.

Phía dưới nhà tôi là nhà anh xã Lý Quốc Chênh, anh đã bị Việt Minh xử tử vào năm 1947, ở Đốc Vàng Đồng Tháp Mười khi anh đến đó mua bò đem lên Sàigòn bán, kế đó nữa là nhà ông Năm Phận, ông Bảy Đời và bác Tám Toán rồi đến trường học 3 gian một chái.

Nói chung, xóm ấy là bà con họ hàng gần hoặc bên nội hoặc bên ngoại của cha tôi. Cho nên khi cha tôi bị thổ huyết thì hàng xóm đã nghe tin và tự lại hỏi thăm.

Tôi nhớ trước đó vào khoảng hơn 4 giờ chiều, cha tôi nằm trong nhà ông Bảy Tỵ chuyện trò với ông ấy, rồi bầy dê của tôi không hiểu sao từ ngoài đồng bị ai lùa ra đường, nên cha tôi lùa chúng về nhà, rồ bảo tôi cột lại, xong sai tôi đi xuống nhà ông Ba Nhơn xin vài cái bông về cúng.

Tôi nhớ sau Tết má và chị Tư với anh Năm tôi đi vào núi Sập khai khẩn đất hoang (vì chiến tranh chủ đất bỏ hoang) làm ruộng, không hiểu sao hôm ấy má tôi dường như có linh cảm nên bỏ ruộng cho anh, chị tôi trông nom để về nhà cúng Rằm tháng Giêng, nhưng ngày hôm đó chính cha tôi tự nấu mâm cơm chay cúng.

Cha tôi làm thợ bạc (thợ kim hoàng), tham gia ban Hội tề làng, làm họa sĩ vẽ tranh thờ cúng, làm thợ mã, làm búp sen đám cưới (Búp sen là cái chụp có hình búp sen, úp trên mầm trầu (mâm đựng cau, sau khi cưới 3 ngày, cô dâu chú rễ về nhà gái làm lễ tạ, mới dỡ cái búp sen ra, lấy trầu cau cúng ông bà, người ta kỵ không cho ai njhìn khi vợ chồng mới cưới dỡ mâm trầu, vì khi ấy vợ hay chồng nhường nhịn nhau, hoặc tranh nhau lấy cau trầu ra cúng, người ta tin sẽ là cái huông chồng ăn hiếp vợ hay ngược lại vợ ăn hiếp chồng, do ai là người lấy trước), làm tấm Triệu viết tên họ người chết, số chữ phải tính toán cho đúng phép, nó như là cái thẻ bài của người chết để đi về cõ âm, có họ tên nguyên quán, chức vụ ….Cha tôi còn để một di tích nay bị phai mờ, đó là chữ Minh Đức được khắc vào đá trên vồ Bồ Hông đỉnh núi cấm, Minh Đức là pháp danh của một nhà sư, ngày xưa đã tu hành tại đó, có thể cha tôi đã qui y với sư Minh Đức ấy, cha tôi thường đi chùa vào mồng Một Tết, có ăn chay trường một thời gian, sau đó bị bệnh lao nên bác sĩ ở bệnh viện Long Xuyên không cho ăn chay nữa.

Cha tôi sanh năm 1895 và mất năm 1954 vừa tròn một đời người 60 tuổi, tính theo ông bà ta thuở xưa.

Nhà do đất cha mẹ tôi mua, anh tôi xây cất lại sau nầy, em gái tôi ở, nay em gái tôi đã mất, bây giờ người em rể và con trai độc thân của em gái tôi ở .

Giỗ quảy là con gái đầu lòng của anh Năm tôi cúng, cháu và gia đình đang ở trong phần đất của mẹ tôi thuộc xã Phú Hòa, xưa thuộc quận Châu thành Long Xuyên, nay thuộc quận Thoại Sơn, tỉnh An Giang.

Đêm qua, khoảng  2 giờ tôi thức giấc, đêm nào cũng thế, đêm nào cũng thức vào giờ ấy chừng 15 hay 20 phút, tôi nhớ ngày mai đám giỗ và tôi nhớ đến hình ảnh người cha 60 tuổi, tự hỏi sao ngày ấy con người Việt Nam ta ốm o đến thế !!! 

Hình cha tôi dự đám cưới người con của người cùng trong Ban Hội Tề làng cũng là bà con họ Dương, đây là họ lớn vì đã lập làng Bình Lâm, tổng Định Thành, quận Châu Thành, tỉnh Long Xuyên. Theo như lời người xưa truyền lại ông Dương Văn Hóa ở Cần Lố ( ? ), miệt dưới lên cù lao Năng Gù lập thôn Bình Lâm, sau Pháp đổi thành làng Bình Thủy. Trong Đình có thờ ông Dương Văn Hóa, nhưng con cháu của ông vào thập niên 1970 có lập Phủ thờ trong đất họ Dương ngay bên cạnh Đình làng.

Thuở nhỏ tôi gần như quen biết khắp cả làng do cha tôi sai tôi đi thăm người thân, đi việc nọ, việc kia. Thời trước có 2 người trong Ban Hội Tề làng là ông chín Dương Văn Cừ giữ chức Hương Trưởng và chú mười Dương Văn Kiếm giữ chức Hương Hào, cha tôi giữ chức Hương Sư, sau Hương chủ và trên hết là Hương Cả, đó là Ban Hội Tề cuối cùng của làng vì sau 1945 không còn Ban Hội Tề làng nữa.

Có một chuyện mà tôi không rõ, bây giờ muốn hỏi cũng không biết hỏi ai, đó là trong gia đình tôi người thứ hai, thứ ba gia đình ông chín Cừ phải gọi là anh, từ thứ tư trở đi phải gọi lại phía ông chin Cừ là cậu là dì. Cho nên ông chin Cừ gọi cha tôi là anh Ba, nên anh Hai tôi gọi ông chin Cừ là chú Chín, tôi gọi ông chin Cừ là ông Chín !! Tôi chỉ biết như vậy là có bà con từ 2 họ Dương và họ Huỳnh.

Có một chuyện tôi nhớ lại, năm tôi tròn 12 tuổi, một hôm vào buổi sáng chừng 10 giờ cha tôi kêu tôi lại gần chỗ cha tôi ngồi trên bộ ván ngựa giữa gần cái bàn trước bộ ván, người nói:

- Năm nay con đã tròn 12 tuổi, từ nhỏ cha mẹ sinh ra con, nuôi nấng bảo bọc con cho đến nay, người con bình thường, tay chân thân thể lành lặn, không hề có khuyết tật, kể từ nay con đã lớn khôn, con phải tự bảo vệ gìn giữ mình, nếu con để cho thân thể bị tai nạn, bị khuyết tật ấy là do con tự làm, tự bảo vệ không tốt, không thể trách cha mẹ nghe con. 

Tôi nghĩ có lẽ đó là lời dạy quan trọng quý báu nhất cho cuộc đời tôi, vì năm sau cha tôi đã qua đời, tôi nhờ phần lớn là chú tôi, sau đó anh tôi đã nuôi nấng dạy dỗ tôi nên người, làm nên sự nghiệp tuy không phải vẻ vang cho lắm nhưng cũng cũng có chút danh phận ở đời.

Khoảng hơn 10 giờ sáng, tôi đã dọn 5 mâm cơm canh để cúng giỗ cha tôi, gồm có 1 mâm trên bàn Phật, một mâm ở bàn ông Quan Công, một mâm Cửu Huyền, một mâm đất đai và một mâm trong nhà, nếu là ngày Rằm tháng Bảy tôi cúng thêm một mâm ở ngoài sân, đó là mâm cúng cô hồn các đảng dành cho những vong linh không có thân nhân cúng kiếng.

Việc cúng kiếng theo phong tục xưa, người xưa cúng thế nào, nay mình cúng thế ấy. Tin rằng có dương thì cũng có âm. Đó là luật âm dương trong vũ trụ, từ không ra có, rồi từ có lại về không. Tôi vẫn tin là như vậy.

Trong gia đình tôi, trừ Bác Hai còn lại ai thứ mấy chúng tôi chỉ gọi thứ chớ không gọi Cô hay Chú. Thí dụ Chú Tám thì gọi là Tám, cô Năm thì gọi là Năm. Sau nầy tôi mới nghĩ ra là anh Hai tôi được bà nội cưng chìu, theo bà nội tôi từ nhỏ, 4 tuổi mà đi chơi bà còn ẩm trên tay. 

Vì bà nội có cháu trễ, cha tôi nghe nói ngoài 30 tuổi mới cưới má tôi, cưới nhau xong 4 năm sau mới có con đầu lòng là anh Hai tôi. Bà nội gọi chú thứ 8 của tôi là Tám mà không gọi tên, vì chú sớm làm thầy giáo, chú thứ 9 là Chín, vì chú sớm làm Biện làng (thư ký) nên anh Hai tôi bắt chước gọi theo, rồi chúng tôi sau nầy cũng gọi như vậy, cô 5 thì gọi là Năm, cô 7 thì gọi là Bảy trong lòng rất thân thương như cha mẹ mình vậy.

866412022025