(1910-1993)
Nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát sinh ngày 11 tháng 2 năm 1910, tại phố Nhà
Thờ, Hà Nội. Ông được coi là Người anh
cả, là Cánh chim đầu đàn
của nền âm nhạc mới Việt Nam.
Ông sinh ngày 11 tháng 2 năm 1910, tại Hà Nội. Nguyễn Xuân Khoát
học đại hồ cầm tại Conservatoire de Musique Française d'Extrême-Orient (Viễn
Đông Nhạc viện), một nhạc viện do người Pháp lập ra tại Hà Nội từ năm 1930. Ông
có thể chơi thành thạo violin, piano và nhất là contrebass.
Sáng tác đầu tay của ông, bài Bình minh phổ thơ của Thế
Lữ được in trên tờ Ngày Nay năm 1938.
Năm 1942, ông tham gia nhóm Xuân Thu Nhã
Tập và đã phổ nhạc một cách độc đáo bài thơ Màu thời gian của Đoàn Phú
Tứ, một thành viên của nhóm. Ông cùng Thế Lữ tổ chức Đoàn kịch Anh Vũ, tham gia
biểu diễn trong những ngày đầu sau Cách mạng tháng 8 thành công. Ông là thành
viên chính trong ban nhạc của Quán Nghệ Sĩ ở Hà Nội, là thành viên của Hội
Khuyến nhạc tổ chức ở Hà Nội lúc bấy giờ. Trong thời kỳ đi kháng chiến, ông có
nhiều bài hát nổi tiếng như Tiếng chuông nhà thờ, Uất hận, Con
voi cùng Nguyễn Đình Thi, Hát mừng bộ đội chiến thắng... Hòa bình lập lại
tại miền Bắc, ông có các sáng tác đầy hứng khởi như hợp xướng Ta đã lớn, Hò
kiến thiết và Lúa thu - một ca khúc thiếu nhi khá độc đáo về đề tài
thống nhất đất nước. Ông được bầu làm Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam khóa I và
II (1957-1983). Thời kỳ chiến tranh Việt Nam, ông có Tay súng sẵn sàng, tay
lúa vững vàng, Theo lời Bác gọi phỏng thơ Lê Kỳ Văn...
Nguyễn Xuân Khoát là người kiên trì bảo vệ và phát huy tính dân
tộc trong âm nhạc, các ca khúc của ông mang đậm chất liệu âm nhạc dân gian như Con
cò đi ăn đêm, Con voi, Thằng Bờm.. Bên cạnh nhiều khảo cứu,
tiểu luận nêu cao giá trị dân tộc, ông còn thực hiện tiêu chí đấy trong thanh
xướng kịch Vượt sông cái, Trống Tràng Thành viết cho piano, hoà tấu Ông
Gióng, Sơn Tinh Thuỷ Tinh và hoàn toàn cho bộ gõ dân tộc như Tiếng pháo
giao thừa, Cúc Trúc Tùng Mai...
Nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát
mất ngày 7 tháng 5 năm 1993 tại Hà Nội. Thọ 83 tuổi.
Ông được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I về văn học nghệ
thuật năm 1996.
Trong bài: Tưởng nhớ nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát Giáo sư Trần Văn Khê đã viết:
Nhưng với tôi, sự nghiệp nghiên cứu và sáng tác của anh sẽ tồn tại, bất tử và anh đã trọn vẹn bổn phận làm dân lúc nước nhà gặp cơn biến, của người nghệ sĩ, nhận của xã hội đã hết lòng cho lại xã hội, tằm nhả tơ dệt lụa dệt gấm cho đời để trả nợ dâu, cuộc đời của anh, kinh nghiệm nghiên cứu và sáng tác của anh sẽ là tấm gương sáng cho thế hệ mai sau.
Nhạc phẩm:
- Bình minh (năm 1938, thơ của Thế Lữ)
- Con cò đi ăn đêm
- Con mèo mà trèo cây cau
- Con voi
- Thằng Bờm
- Hồn xuân
- Màu thời gian (1942, thơ của Đoàn Phú Tứ)
- Tiếng chuông nhà thờ
- Lúa Thu
- Uất hận
- Con voi (soạn chung với Nguyễn Đình Thi)
- Tay súng sẵn sang
- Tay lúa vững vàng
- Theo lời Bác gọi (phỏng thơ Lê Kỳ Văn)
Mời nghe nhạc
phẩm Màu thời gian do NSUT Thanh Thúy hát
No comments:
Post a Comment